|
|
 |
| Hayız Nifas ve İstihzanın Hükmü |
| Hayız Nifas ve İstihzanın Hükmü |
Kadın rahminden hayız, istihaza ve nifas diye 3 kan çıkar.
Hayız kanı; doğum sebebinden olmayıp kadından normal bir şekilde belirli aralıklarla gelen kandır.
Hayız kanının rengi koyu kırmızı olup siyah rengine çeker, kuvvetli ve yakıcı olur.
Nifas kanı, doğumdan sonra gelen kandır.
İstihaza kanı ise, hayız günlerinin dışında ve nifas sebebiyle de olmayıp, bir hastalığa veya daha değişik bir özel duruma bağlı olarak gelen kandır.
Hayız, lugatta akmak demektir. Istılahta ise belli vakitlerde kadının sağlıklı halde ergenlik çağma girdikten sonra rahminden gelen tabii bir kandır. Halk dilinde buna genelde aybaşı kanı veya adet hali denilmektedir. Bu süre en erken 9 yaşından başlar 62 yaşına kadar devam eder.
-Hayız kanı, özellikleri ve rengi:
Ebu Hubeyş´in kızı Fatima´nm rivayet ettiğine göre., kendisi hayız olduğu zaman Resululah (s.a.v.) ona:
"Hayız kanı siyah olduğu zaman hayız olduğu bilinir. Bu siyah kanı gördüğün zaman namaz kılma, bunun dışında kan görürsen abdest al ve namaz kıl. Şüphesiz diğeri ancak damar kamdır." [1] buyurmuştur.
-Nifas kanı doğum sonrası gelen kandır. Böyle bir durumda da kadın hayız hükmünün aynısı ile hareket eder. İleride açıklanacak.
Ümmü seleme (r.anha) şöyle der: "Resul-i Ekrem´in zamanında nifas kanı gören kadınlar 40 (kırk) gün müddetle otururlardı." [2]
Şüphesiz buradaki 40 (kırk) gün normal süre olarak belirtilmiştir. Nifas süresi kanın kesilme süresine bağlıdır. Şu halde kadının doğumdan kısa süre sonra nifas kanı kesilirse yıkanır namaz kılmaya başlar. İleride açıklanacaktır
-İstihaza kanı ise hayız ve nifas kanlan dışında olup hastalık gibi durumlardan gelen kandır ki bu durumdaki kadın temizdir olup namazını kılar, orucunu tutar. Yalnız istihaza kanını gören kadın daha da dikkatli davranması lazım, kanını her defasında yıkar abdesü bozulduğu için abdesti-ni yeniler. Eğer namaz üzerinde olunca böyle bir durum olma ihtimali var ise kanın aktığı yeri bağlar. Her farz namaz için ayrı ayrı abdest alır.
Hz. Peygamber (s.a.v.) istihaze kanı gören Fatma binti Hubeyş´e şöyle buyurmuştur:
"Hayız kanı siyah bir kandır. Bu kanı gördüğünde namazdan uzak dur. Diğer kan ise hastalık kanıdır. Bu kan geldiği zaman abdest al ve namazını lal" [3]
Hayız Ve Nifas Kanlarının Süreleri
Hayizın en az müddeti bir gün bir gece (bu kısa sürede ekseriyetle kan gelmeli), en fazla müddeti ise onbeş gündür. Kadınlardaki hayız süresi çoğunluk olarak altı-yedi gündür.
Nifas kanının en azı bir lahzadır ( bir andır), çoğu altmış gündür. Kadınlardaki nifas süresi ekseriyetle (genelde) kırk gündür.
İki hayız arasındaki temizlik müddetinin en az süresi onbeş gündür, çoğuna ise bir sınırlama yoktur.
Kız çocuğunun hayız görmesi için alt sınır dokuz yaşına girmiş olmasıdır.
Hamilelik süresinin en az müddeti altı aydır. En çok hamilelik süresi dört yıla kadar da çıkar. Kadınlarda bu süre çoğunlukla dokuz aydır.
Hayız ve nifas kanlarının süreleri için delil olarak Hz. Ali´nin şu rivayetidir: "Hayıım en azı bir gün bir gecedir. En çoğu ise on beş gündür. Kan onbeş günü geçerse istihaza kanı olur." [4]
Genel sürenin onbeş gün oluşu ise araştırma, tesbit ve mevcut durumlara göredir.
Hamne binti Cahş´ten rivayete göre Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: " Kadınlardaki hayız kanı ekseriyetle altı ya da yedi gündür."
Nifas kanı süresinin en azı ve en çoğu araştırma, müşahade ve tecrübelerden tesbît edilmiştir. Genellikle kırk gün oluşunu ise Ümmü Sele-me´nin hadisinden öğrenmekteyiz:
İki hayız arasındaki temizlik süreleri ise yine müşahadelerden öğrenilmiştir.
Kız çocuğunun hayız görme devresi dokuz-onbeş yaş arasıdır. Dokuz ile onbeş yaş arasında değişmenin nedeni ise iklim şartlarına göredir. Sıcak iklimlerde daha çabuk, soğuk iklimlerde ise daha geç olarak hayız kanı çıkar. Onbeş yaş sınırına gelindiği halde kız çocuğu hayız kanını gör-mese de ergenlik çağına girmiş olur.
Hamile kadının bazan altı ayda doğum yaptığının delili; Allahu Ta-ala´nın şu ayet-i kerimesidir:
"Onun taşınması ve sütten kesilmesi otuz aydır" [5]
Sütten kesilmesi iki yıl olduğuna göre, iki yıl yirmi dört ay eder. Otuz aydan yirmi dört ay çıkınca altı ay kalır. Bu süre de en az olan hamilelik süresidir. Genelde dokuz ve araştırmalara göre bu süre dört yıla kadar da çıkmıştır.
Hayız Ve Nifas Durumunda Olan Kadına Haram Olan Şeyler
Hayız ve nifaslı kadına sekiz şey haramdır:
1- Namaz kılmak.
2- Oruç tutmak.
3- Kur´an-ı Kerim okumak.
4- Kur´an-ı Kerim´e el sürmek ve taşımak.
5- Camiye girmek.
6- Kabe´yi tavaf etmek.
7- Cinsi münasebette bulunmak.
8- (Kocanın hayız halindeki hanımının) diz ile göbek arasındaki bölgeye dokunmak.
Hayız ve nifaslı kadına haram olan şeyler için deliller.
Namaz kılmak.
Hayız ve nifaslı kadının namaz kılması haramdır. Bunun delili Fatıma
binti Hubeyş´in hayız gördüğü zaman Resulullah´ın O´na,
"Hayız kanı siyah bir kandır. Bu kanı gördüğünde namazdan uzak dur..." [6] buyurmasıdır.
Oruç tutmak.
Hayızlı kadın farz veya sünnet olsun oruç tutması haramdır.
Ebu Said el Hudri (r.a.) şöyle rivayet etmiştir: Kadının dini neden eksiktir? diye sorulunca Resulullah: "Hayızlı olduğu zaman namaz kılama-yıp oruç tutamadığı içindir." [7] diye cevap verdi.
Hayızlı kadın hayızlı iken kılmadığı namazları daha sonra kaza etmez. Ama oruçları ise daha sonra kaza eder. Bunun hikmeti Hz. Aişe´ye sorulunca şöyle cevap verdi:
"Biz hayızlı olduğumuzda orucu kaza etmekle emrolunduk, fakat namazı kaza etmekle emrolunmadık." cevabını vermiştir. Namaz çok olduğu için, kaza edilmesi güç olacaktır. Ama oruç ise böyle değildir, doğrusunu Allah bilir.
İbni Ömer (r.a) Resulullah (s.a.v.)´in şöyle buyurduğunu rivayet eder: "Hayız ve cünüp olan Kur´an´dan hiç bir şey okuyamaz." [8]
Kur´an´a dokunmak ve taşımak.
Yüce Allah şöyle buyurur: "Temiz insandan başka kimse Kur´an´a dokunmasın " (eI-Vakıa: 56/79)
Peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: "Hayız ve cünüp olan Kur´an´a el sürmesin." [9]
Mescide girmek.
Buıdaki hüküm mescidde durmak üzerindedir.
Hz. Aişe şöyle anlatır: ´Allah Resulü mescidde iken "Bana seccadeyi serin." buyurdu. Bunun üzerine Ben, hayızlıyım deyince, Resulullah: "Senin hayzın elinde değildir." buyurdu. Diğer bir hadiste Hz. Aişe (r.an-ha)´dan rivayete göre Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur. "Mescidne hayızhya ne de cünüp kişiye helal değildir." [10]
Kabe´yi tavaf etmek.
Hz. Aişe şöyle rivayet etmiştir. ´Hac, maksadıyla medine´den çıktık. Sefer denilen mevkiye gediğimiz zaman bendenhayız kanı geldi, ben ağlamaya başladım. Hz. Peygamber yanıma gelerek: "Neden ağlıyorsun, yoksa hayız kanımı gördün" dedi. Ben, evet hayız gördüm, dedim.´
Hz. Peygamber: "Bu Allah´ın Hz, Adem´in kızlarına yazdığı bir şeydir. Hacıların yaptığı herşeyi yap, fakat kabeyi tavaf etme" buyurdu. [11]
Eşiyle cinsi münasebette bulunmak.
Yüce Allah Kur´an-ı Kerim´de şöyle buyurur: "Kadınlar aybaşı halinde iken onlara yaklaşmayın, temizleninceye kadar bekleyin..." (Bakaıa: 2/122)
Hayızlı kadının diz kapağı ile göbeği arasındaki bölgeyle oynamak da haramdır.
Bunun delili şu hadisi şeriftir. Abdullah b. Sad Resuli Ekrem´e: ´Karım hayızlı iken bana neresi helal olur? diye sordu. Resul-i Ekrem: "İzarın üst kısmı sana helaldir" buyurdu. [12] İzar göbek üzerine bağlanan bir örtüdür. Göbekten diz kapaklarına kadar. İzar Resulullah´m hadisinden kast edilen göbekten yukarı kısmı demektir. Nifasın da hayız gibi olduğun ubütün alimler ittifak etmiştir. Yani hayızlı kadına haram olan her şey nifas durumunda olan kadına da aynen haramdır.
Kadınların Görmekte Oldukları Kanlar Hakkında Bazı Önemli Açıklamalar
Hayız.
Belirli vakitlerde kadının rahminden gelen tabii kandır. Kadınlar en az dokuz yaşında baliğa olup hayız olmaya yani adet görmeye başlarlar. Ha-yızdan kesilme yaşı da genellikle altmış ikidir.
Hayzın en az müddeti hiç kesilmemek üzere bir gün bir gecedir. En fazla müddeti arada kesilse dahi geceleri ile beraber on beş gündür.
Bir kadın on beş güne kadar aralıklı olarak kan görür de. görme müddetinin saatları toplamı 24 saati bulursa o on beş gün hayız sayılır, toplamı 24 saatten az olursa hayız değil fasid bir kandır.
Kadınlar genel olarak 6 ile 7 gün hayız kanı görürler. İki hayız arasındaki temizlik müddeti en az on beş gündür. [13] En fazla süresi için bir sınırlama yoktur. Ne kadar fazla olursa olabilir. Fakat genel olarak görülen temizlik müddeti aydan 6 ile 7 gün çıktıktan sonra geriye kalan kısımdır.
İstihaza.
Kan on beş günden fazla devam eder veya en az temizlik müddeti bitmeden evvel başlarsa bu kan istihaza kanıdır. Devam eden bir abdeslsiz-lik demektir.
Hayızlı bir kadının men edildiği şeylerden, müstehaza bir kadın mene-dilemez. Yani abdest alır, her türlü ibadetini yapar ve helallısına yaklaşabilir. [14]
İstihaza durumunda olan kadın namaz kılmak istediğinde tenasül uzvunu yıkar, üzerine bir bez sarar, vakit girdikten sonra abdestini alır ve geciktirmeden namazını kılar. Bu suretle her namaz için fazla kirlenmiş veya yerinden kaymış bezi değiştirir ve yine abdest alır. [15]
İstihaza durumunda olan kadınlar bulundukları hallere ve gelen kana göre dört kısma ayrılırlar:
1- Gelen kan, kuvvetli ve zayıf olarak ayrılabilen, yeni âdet görmeğe başlamış kadın,
2- Gelen kan kuvvetli ve zayıf olarak ayrılabilen, âdet görmüş kadın,
3- Gelen kan kuvvetli ve zayıf olarak ayrılamayan, âdet görmüş kadın,
4- Kanı kuvvetli ve zayıf olarak ayrılamıyan âdet görmüş kadın.
1 ve 2. ci maddedekiler için şu üç şart bulunmak üzere kuvvetli kan hayız sayılır, zayıf kan istihaza sayılır.
a) Kuvvetli olan kan bir gün bir geceden eksik olmamak,
b) Kuvvetli olan kan on beş günü geçmemek,
c) Kesilmeden gelen zayıf kan da on beş günden aşağı olmamak. Bunlar temyiz şartlarını oluşturur.
Kanın kuvvetli ve zayıf olması, rengi, kokusu ve akıcılığı ile anlaşılır. Siyah kırmızıdan kuvvetli, kırmızı sandan, sarı bulanıktan, kokmuş kok-mamıştan, koyu doruktan daha kuvvetlidir. [16]
(3). cü maddede olan kadın ve yukarıda sayılan temyiz şartlarından birisi bozulan kadınlar için hayız müddeti; en az hayız müddeti olan bir gün bir gecedir, ayın geri kalan kısmında istihazadır.
(4). cü maddede olan kadın bu halde evvelki âdetinin vaktine ve miktarına göre hareket eder.
Eğer böyle bir kadın vaktini ve âdetini unutmuşsa ona mütehayyire yani şaşırmış denilir ki, ihtiyatlı olarak şöylece hareket eder. Böyle bir kadın ibadetler bakımından temiz olarak kabul edilir. Eşinden uzak durma durumunda ise hayızlı kadın gibi davranır. Her namaz vakti girdikten sonra namaz kılmak için boy abdesti alır.
Yukarıda durumları anlatılan ve mütehayyire dışında kalan istı-hazalı kadınlar ise hesaplanan hayız günleri dışında boy abdesli alır ve ondan sonra özür sahibi gibi her namaz vakti girince normal namaz ab-destine hazırlanır. Önce iyice taharetlenip kanı nisbeten dindirmek için pamuk veya bezle sıkıca bağladıktan sonra abdest alıp hemen namaza durur.
Taharetlenme, pamuk-bez değiştirme ve abdest yenileme işleri her farz namaz için yenilenir. îstihazalı kadın Ramazan Orucunu da tutar. Fakat mütehayyire kadının Ramazan Orucunu tutma işi tamamen değişiktir.
Şöyle ki; Ramazan ayının tamamını oruçla geçirir ve ondan sonra da aralıksız bir ay oruç tutarsa bu iki ayda toplam 28 gün oruç tutmuş sayılır. Çünkü iki adet arasındaki temizlik süresinin en az 15 gün olduğunu yukarıda ifade´etmiştik.
Bu kadının adet görmesi muhtemelen gündüz başlamış olabilir. Bu sebeple garantili olan 30 gün değil 28 gündür. Başka bir deyişle her ay en az 14 gün temiz geçmiştir. Geriye kalan iki gün için de 18 günlük bir süreyi ele alıp başından ve sonundan üçer gün oruç tutar. Böylece iki günü kaza etmiş sayılır. [17]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Ebıt Daud,2Sö
[2] Ebıı Davıtd.31!
[3] thıı Dm ud, 286
[4] Suncıı sahihleri Bııhaı 11 e Tıııııızı de hasen olduğunu oleinisieuhi
[5] Ahlat w>eu, 15
[6] Ebu Davud, 286
[7] Bulun ı Hum:, 6 Mushm-Imaıı, 132
[8] Tirmizi, 131
[9] Darckutm, 1/121; El Muvatta. İl199
[10] Ebıı Davud, 232
[11] Buharı, 290 Müslim" 121!
[12] Ebıt Davıul, 2/2
[13] Bu müddet iki hayız kanı arasında bulunduğuna göredir. Nifas ve hayız kanlan arasında temizliğin en az müddeti için bir sınır yoktur.
[14] lânerriit-Talibnı. 1171
[15] Muğnil Muhtaç, S1121
[16] El Eııvar liA´mah! Ehven; 1/46
[17] Mı/ğmlMulmıc, 11125 |
|
|
|
|
|
|
 |
 |
| Veda Hutbesi |
|
|
|
|
|
 |
|
| |
|
|
|
